Bogdan Nawroczyński urodził się 9 kwietnia 1882 roku w Dąbrowie Górniczej. Był pedagogiem nie tylko z zawodu, ale również z zamiłowania.
    Urodził się jako syn Romana i Stanisławy Nawroczyńskich. Jego ojciec był naczelnym lekarzem w miejscowych szpitalach, a matka osobą dobrze i gruntownie wykształconą  pochodziła z rodziny o naukowych tradycjach.
    Dzieciństwo Bogdana Nawroczyńskiego, tak samo jak jego młodszego rodzeństwa, upływało w duchu polskości i patriotyzmu. Warto dodać, że panowała wtedy rusyfikacja.
    Ponieważ w Dąbrowie Górniczej nie było żadnej szkoły średniej, do której Bogdan Nawroczyński mógłby uczęszczać, w 1892 roku cała rodzina zdecydowała się przenieść do Kielc. W tym samym roku młody Bogdan podjął naukę w gimnazjum w tej miejscowości. Przez 3 lata trwania gimnazjum wykazał się wielokrotnie bystrością oraz szerokimi zainteresowaniami, czego wynikiem był złoty medal, który otrzymał wraz z ukończeniem szkoły w 1901 roku.
    W wieku 20 lat ukończył liceum i poszedł na studia, a jego pierwszym wyborem był Wydział Architektury na Politechnice Warszawskiej. Zrezygnował w połowie I roku i przeniósł się na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Żaden z wyborów nie był satysfakcjonujący. Nawroczyński był bardzo rozczarowany kadrą nauczycielską. Ponadto na Uniwersytecie Warszawskim pracowali sami Rosjanie, wierni idei rusyfikacji narodu polskiego.
    Była to główna przyczyna, dla której Nawroczyński zdecydował się rozpocząć etap samokształcenia. Uczestniczył w tajnych organizacjach studenckich oraz wykładach, głównie na temat historii Polski oraz polskiej literatury.
    W 1902 roku rozpoczął swoją działalność w ruchu polityczno-oświatowym Związku Młodzieży Polskiej zwaneym w skrócie „Zetem”. Dzięki działalności w tym ruchu mógł rozpocząć walkę o polskość w szkołach. W roku 1905 złożył listę postulatów do władz uczelni Uniwersytetu Warszawskiego i zorganizował protest. Wszyscy uczestnicy strajku domagali się całkowitego spolszczenia wszystkich uczelni. Zorganizowany strajk skończył się dla Nawroczyńskiego aresztowaniem i pobytem w więzieniu. Po wyjściu z więzienia udał się na emigrację do Berlina i podjął tam studia filozoficzne. Jego pobyt w Niemczech trwał rok. Później podjął studia w Lipsku, gdzie napisał swoją pierwszą pracę naukową poświęconą filozofom — Kartezjuszowi oraz Spinozie.
    W roku 1908 wrócił do Warszawy i zaangażował się po raz kolejny w działalność ruchu młodzieżowego. Przez to został aresztowany i ukarany zsyłką na Sybir, czego udało mu się szczęśliwie uniknąć. Po zawarciu w 1911 roku pierwszego małżeństwa z Wandą Klamborowską (zmarła 3 maja 1950 roku z powodu choroby nowotworowej) wyjechał do Dorpatu, gdzie dokończył przesunięte w czasie studia prawnicze. W 1913 roku udał się z żoną do Lwowa, gdzie rozpoczął studia pedagogiczne oraz filozoficzne.
    W latach 1909–1917, z przerwą na studia we Lwowie, Nawroczyński pracował na stanowisku nauczyciela w prywatnych gimnazjach żeńskich. Podjął także współpracę przy tworzeniu pisma pt. „Wychowanie w Domu i Szkole”, zostając jego redaktorem.
W pierwszych latach odzyskania przez Polskę niepodległości Nawroczyński bardzo zaangażował się w proces odbudowy szkolnictwa polskiego. Pracował wtedy jako wizytator szkół średnich oraz współpracował z Państwowym Instytutem Pedagogicznym, gdzie wykładał dydaktykę ogólną.
    W 1925 rozpoczął działalność uniwersytecką. Poproszono go o objęcie Katedry Pedagogiki na Uniwersytecie Poznańskim. Jego pracę uniwersytecką przerwał wybuch II wojny światowej. W 1946 roku został powołany na stanowisko dziekana Wydziału Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego i sprawował tę funkcję do roku 1948.
    Na Uniwersytet Warszawski wrócił dopiero 9 lat później i rozpoczął wtedy działalność związaną z nową jeszcze wtedy dziedziną – pedagogiką porównawczą. Stał się jej głównym inicjatorem. Zrzeszył wokół siebie osoby, które zajmowały się porównywaniem polskiego systemu edukacji z systemami edukacji niektórych krajów na zachodzie. W roku 1957 ożenił się ponownie, z Marią Zaorską, z którą miał syna Lecha.
    Nawroczyński całym swym naukowym życiem pokazywał, jak powinien postępować prawdziwy nauczyciel i pedagog. Nauczał tego zarówno swoich uczniów, jak i czytelników swoich prac naukowych. Zalety osobiste były dla niego warunkiem koniecznym, który musiał spełnić każdy kandydat na nauczyciela. Idealny nauczyciel to według niego osoba, która wśród swoich uczniów i wychowanków zaszczepi najważniejsze zasady moralne. Nawroczyński pozostawał cały czas wierny swoim przekonaniom, bez względu na sytuację polityczną, co więcej,  uważał, że nauczyciel nie powinien mieszać swojej profesji i działalności z polityką. Był zdania, że nauczyciel jako pedagog jest zobowiązany uczyć młodych ludzi bezstronności. Moralność to według niego jeden z kluczowych elementów cechujących „prawdziwego” nauczyciela.
    Dla Nawroczyńskiego było oczywiste, że osobowość nauczyciela spełnia bardzo ważną rolę w procesie wychowania oraz edukacji. Cały czas powtarzał, że nauczyciel musi znajdować się ciągle w procesie wzrostu i samorozwoju, oraz, że człowiek staje się taki, a nie inny poprzez realizację swoich wartości.
Bogdan Nawroczyński zmarł 17 stycznia 1974 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.

Bibliografia:
1.    http://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/1736/Magdalena%20Wedzinska%20Bogdan%20Nawroczynski%20jako%20pedagog%20i%20jego%20ideal%20osobowy%20nauczyciela.pdf?sequence=1 (dostęp 14.11.2017).
2.    https://prezi.com/vbkhjakyvnv9/bogdan-nawroczynski/ (dostęp 14.11.2017).
3.    https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Nawroczynski-Bogdan;3946307.html (dostęp 14.11.2017).

Maria Grzegorzewska urodziła się 18 kwietnia 1888 roku we wsi Wołucza, w województwie łódzkim. Została pedagogiem i specjalizowała się w pedagogice specjalnej.
    Była córką Adolfa i Felicji Grzegorzewskich. Urodziła się jako szóste i zarazem ostatnie dziecko w rodzinie. Uczono ją zawsze, że trzeba być uczciwym i pracowitym człowiekiem, odpowiedzialnym za najbliższych. W domu Grzegorzewskich zawsze dbano o podtrzymywanie tradycji patriotycznych.
     W 1907 roku ukończyła szkołę średnią w Warszawie i podjęła studia w tym samym mieście. Wybrała Wydział Przyrodniczy Uniwersytetu Jagiellońskiego.
    Od 1913 roku studiowała pedagogikę w Brukseli na międzynarodowym Fakultecie Pedagogicznym, a następnie psychologię na Sorbonie. W 1918 roku otrzymała tam tytuł doktora filozofii.
    W 1919 roku postanowiła wrócić do kraju i skupiła się na pracy oraz pogłębianiu działalności naukowej w dziedzinie pedagogiki specjalnej. Od 1930 roku prowadziła Państwowy Instytut Nauczycielski.
    W okresie od listopada 1939 roku do sierpnia 1944 roku uczyła w szkole specjalnej w Warszawie.
    Zawsze ceniła sobie przyjaźń. W jednej ze swoich prac pisała: „Przyjaźń daje moc do wspólnego przezwyciężania trudności, pomaga dźwigać odpowiedzialność, nie daje zapominać, że trzeba szukać tego, co najważniejsze”. Według właśnie takiej zasady żyła.
Wyróżniała się dobrocią, empatią oraz szeroko rozumianym humanizmem i altruizmem. Chętnie pomagała ludziom w potrzebie. Gdy wybuchło powstanie, brała w nim udział jako sanitariuszka. W czasie wojny pomagała również Żydom.
    Ponieważ bardzo kochała dzieci, to właśnie im postanowiła poświęcić znaczną część swojego życia naukowego. Po wojnie zajęła się problemem edukacji nauczycielskiej i relacjami między nauczycielem a uczniem. Była zdania, że podejście nauczyciela do wychowanków ma kluczowy wpływ na całą pracę pedagoga oraz na to, jak będzie postrzegany przez innych.
    Przywiązywała ogromną wagę do postaci nauczyciela jako zwykłego człowieka. Ważnym było dla niej, kim jest oraz co sobą reprezentuje poza byciem nauczycielem. Uważała, że istnieją dwa typy nauczycieli – tak zwany „wyzwalający” i „hamujący”. Nauczyciele pierwszego rodzaju działają poprzez dobroć, miłość, empatię oraz bycie zawsze gotowym do pomocy wychowankowi, a drugiego – poprzez chłód, obojętność oraz tak zwane działanie „mechanicznego robota”, czyli osoby, która jest niezdolna do głębszych uczuć. Ona sama zachowywała się i działała według pierwszego typu.
    Zdaniem Grzegorzewskiej podmiotem badań z dziedziny pedagogiki specjalnej są tak zwane dzieci „anomalne”. Są to w jej pojęciu dzieci, które z różnych przyczyn odczuwają trudności w codziennym funkcjonowaniu. Jej dewizą życiową było zdanie: „Nie ma kaleki, jest człowiek”. Walczyła o pełne prawa do nauki, pracy oraz szacunku dla osób wykluczonych oraz upośledzonych. Dużo uwagi poświęciła zjawisku kompensacji („dążenie do uzyskania powodzenia w jakiejś dziedzinie oraz wyrównania sobie w ten sposób niepowodzeń doznawanych na innym polu, spowodowanych małą sprawnością fizyczną, brakiem jakichś uzdolnień, wadą wymowy, itd.” – źródło nr 6). Poświęciła też wiele czasu i uwagi rewalidacji takich osób.
    W roku 1956 otrzymała tytuł profesora nadany przez Uniwersytet Warszawski, a w latach 1958–1960, była profesorem na Katedrze Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Warszawskiego. Z powodu poważnej choroby serca  w 1960 roku Grzegorzewska przekazała swojej zastępczyni, Janinie Doroszewskiej, kierownictwo Instytutu Pedagogiki Specjalnej,-. Maria Grzegorzewska zmarła 7 maja 1967 roku w Warszawie.

Bibliografia
    1. www.efps.pl/2013-06-03-18-49-45/muzeum-marii-grzegorzewskiej (dostęp: 14.11.2017).
    2. www.grzegorzewska2007.republika.pl (dostęp: 14.11.2017).
    3. www.edukacja.edux.pl/p-14481-maria-grzegorzewska-kreatorka-pedagogiki.php
(dostęp: 14.11.2017).
    4. M. Grzegorzewska, Listy do przyjaciół, wybór i oprac. Ewa Tomasik, Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, 2002.
    5. M. Grzegorzewska, Listy do młodego nauczyciela, (Cykl trzeci), wydanie trzecie,
Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1961, s. 71.
    6. http://www.e-comtrust.de/sytuacje-trudne-oraz-ich-wplyw-na-stan-psychiczny/mechanizmy-obronne-osobowosci (dostęp 14.11.2017).